Աքեմենյաններից
հետ Մակեդոնացին արշավեց ու էտ տարածաշրջանում ստեղծվում է հելենիստական մշակույթ:
Մակեդոնացին և իր հետևորդները (Սելևկյաններ) տարբեր հել. մշ. կենտրոններ էին հիմնում: Աքեմենյանները հող մշակեց
հելլենիստականի համար, միասնական ահռելի տերության գիտակցություն: Մակեդոնացուց հետո
սելևկյանները էլի շարունակում են զավթողական քաղաքականությունը: Երկու քաղաք են հիմնադրում Սելևկյանները. Սելևկիա (Տիգրիսի աջ ափին) և մ-ք. Անտիոքը: 3րդ դարում Սելևկայնները թուլանում են, իրենց տարածքում հունա-բակտրիա
պետութ. է ստեղծվում:
Մակեդոնացու
տերության կազմի երկրները
քիչ-քիչ դուրս են գալիս ու պարթևական դինաստիան է ի հայտ գալիս.օրինակ 247-248թթ պարթև արշակունիների դինաստիան
մինչև Սասանյանները: Պարթևները իրենց հզորության գագաթնակետին հասան Միհրդատ I (174-138?) և Միհրդատ II (123-187?)օրոք: Արևելքում մինչև Կասպից ծավալվում
են: Անընդհատ սահմանները փոխվել են, Միջին Ասիայի մի մասը մինչև զբաղեցրել են: Պարթևները
իրանալեզու են, ազգակից են պարսիկներին: Բուն կենտրոնը Կասպիցից հվ-արևելք է Նիսա կենտրոնով
(հիմա Թուրքմենստանի տարածքում): Պարթևների ժամանակ հելենիստական տարրը շատ ուժեղ էր: Միասնական կենտրոնացված
իշխանություն չկար պարթևների մոտ: Կազմում կային քաղաք-պետություններ. Խատրան օրինակ,
ներքուստ ինքնավար էր: Երեք ադմինիստրատիվ քաղաք-պետություններ կային, ինքնակառավարվող
տիրույթներ. Էլամը և Պարսը: Էլամը Շոշ մ.-ք-ով: Երկուսը ինքնավարություն են ունեցել
ու դրամ են հատել: Մյուսը Նիսան էր` բուն Պարթևստանը: