Մեզ
են հասել դամբարաններ որոնք փորված են ժայռերի
մեջ ու որոնց հիմքով որոշ չափով կարող ենք դատել նաև այն ժամանակվա բնակելի տների մասին:
Սրանք կրկնում են բնակելի տների ձևը, ֆասադում պորտիկից են բաղկացած, որից ետ մեկ կամ
մի քանի սենյակներն են:
Սակկավենդի դամբարանները ուղղանկյունաձև խցեր են, 2 զոհասեղանով, աղոթող ֆիգուրների պատկերումներով վերևում,
ճակատին, որոնք մեկը մյուսից մեծ ու փոքր են ու կանգնած են զոհասեղանի մոտ:
Ֆահրիկա և Սեհնե ժայռափոր դամբարաններ – ուղղակյունաձև փորվածքներ են: Առանձին կանգնած 2 սյուներով: Վաղ շրջանում սյուները առանձին են եղել, հետո պատին
կպել, դառել են որմնասյուներ: Ի տարբերություն մյուսների Ֆահրիկայի ներքին սենյակը
ֆասադային պատ չունի, պորտիկը մեծ նախասրահի է վերածված, որը ֆասադային մասում ունի
2 սյուն, և ևս երկուսը խորքում: Սրանք
պորտիկը առանձնացնում են թաղման խցից: Գետնին երեք փոս կա թաղման համար, որոնք ժամանակին
քարե սալերով են ծածկվել: Սյուները դորիականի նման են:
Սեհնեի
մուտքի մոտ թևավոր արևային սկավառակի ռելյեֆը
կա, ինչը լայնորեն տարածված էր Հին Արևելքում: Մյուս դամբարաններից սա տարբերվում է
բարդ պլանավորմամբ: Ներսում մի աստճանավանդակ կա, որ տանում է ներքևում գտնվող գլխավոր
թաղման սենյակը:
Դուկան ի Դաուդ – Սա առավել մոնումենտալներից է: Բարձր արհեստականորեն
հարթեցված ժայռի պատի մեջ փորված է խորը պորտիկը: Նախկինում այն երկու սյուներով էր,
որոնցից միայն հիմքերն ու խոյակի մնացորդներն են մնացել: Ժայռի հարթեցված պատի վրա,
պորտիկից ցած մի մարդու ֆիգուր կա էլամական հագուստով ու իրանական գլխարկով և սուրբ
ճյուղերի փնջով ձեռքին: Հավանաբար սա թագավորական դամբարան է: Բոլոր դամբարանները 7-6դդ են: Պատին կպած սյուները կոնստրուկտիվ առումով ավելի
նշանակալի են, ավելի մեծ ծանրություն են կրում, և այստեղ դրանք այդպիսին են:
Կան
ևս երկու ժայռափոր դամբարաններ, որ ասորական տարածքների վրա են արվել: Կուրխ ու Կիչում
սյուներն արդեն բավականին մոտ են կանգնած պատին, թեև դեռ ազատ կանգնող են:
Այս
ամենը ազդեց աքեմենյան Իրանի ճ-պ վրա: Մարական ավանդույթների վրա է կառուցված Դա ու Դուխտարը,
որը պատկ. է Կյուրոսի նախնիներից մեկին: Երկու խցերից մեկը ավելի հին է: Հատկանշական
են պրոտոիանական խոյակները: Սյուները կիսով չափ դուրս են գալիս ժայռից: Աքեմ. ժայռափորներում
մարական ժայռափոր պորտիկը փոխարինված է դրա գոռելյեֆային պատկերմամբ և կիսով չափ երևացող
սյունը սյան գոռելյեֆային պատկ. դեր է խաղում: Սա ավելի ամրություն էր հաղորդում ու
արագացնում գործը: Թագավ. դամբ ֆասադները ահռելի մեծությունների են հասնում և իրար
շատ նման են, որովհետև բոլորը կրկնում են Դարեհ 1ինինը: Աք. ավելի շքեղ ու հարուստ են քան մարականները:
Բոլորը մոտ 20մ բարձրության վրա են
փորված և ժայռի մեջ խորացած խաչի տեսք ունեն: